Rusia nis procedurat ligjore për të shpallur të paligjshme hyrjen e Krimesë në Ukrainë në 1954

Rusia po rishikon statusin e Krimesë, me qëllim që të njohë hyrjen e rajonit të Krimesë në SSR të Ukrainës si të paligjshme.

Sipas Federatës Ruse, shkruan botimi Crimea.Realii, kjo do të dëshmojë se gadishulli ishte pjesë e Ukrainës “kundër vullnetit të banorëve të saj” dhe do të lejojë “t’i jepet një vlerësim politik”. Në varësi të një vendimi pozitiv në këtë rast, nuk do të ketë asnjë arsye për t’iu referuar statusit ukrainas të gadishullit kur diskutohet për çështjen e Krimesë. Moska gjithashtu e lidh atë me shpresat për negociata të suksesshme për Federatën Ruse si pjesë e pushtimit të saj në shkallë të plotë të Ukrainës. A është kështu?

Si kuptova botim, një grup pune i parlamentit të Krimesë të kontrolluar nga Moska po përgatit një padi në Gjykatën Kushtetuese të Federatës Ruse në lidhje me paligjshmërinë e vendimit të udhëheqjes së atëhershme të BRSS për transferimin e Krimesë në Ukrainë në 1954. Në kuadër të procesit gjyqësor, ata duan të provojnë paligjshmërinë e këtij vendimi dhe “defektin ligjor” të tij.

Vendimi i gjykatës me sa duket po përgatitet për 70-vjetorin e aktit të transferimit të gadishullit në SSR të Ukrainës. Data do të përkojë gjithashtu me 10-vjetorin e aneksimit të Krimesë (përveç nëse, sigurisht, rajoni është deokupuar nga Forcat e Armatosura të Ukrainës deri në atë kohë).

Çështja e ngritur për diskutim në gjykatë prek çështje historike dhe politike. Federata Ruse shtrembëron shumë prej tyre, duke u përpjekur të gjejë argumente për të justifikuar aneksimin e Gadishullit të Krimesë. Me ndihmën e këtij gjyqi, autoritetet ruse po përpiqen të marrin një argument të ri për të kundërshtuar pozicionin e legjislacionit ndërkombëtar që e përcakton Krimenë si pjesë të Ukrainës.

Kujtojmë se në vitin 2014, teza se Nikita Hrushovi “i dha Krimenë Ukrainës në gjendje të dehur” filloi të dëgjohej në mënyrë aktive në fushën e informacionit rus. Si historianët ashtu edhe gazetarët e kanë hedhur poshtë vazhdimisht këtë mit. Për shembull, historiani i Krimesë Maxim Mayorov i ka shpjeguar vazhdimisht botimit se nuk ka kuptim të sfidohet transferimi i gadishullit në Ukrainë në 1954, duke pasur parasysh se ndryshimet e brendshme në kufijtë në ish-BRSS ishin “të zakonshme”. Ai shpjegon:

“Nuk ka pasur kurrë referendume në Bashkimin Sovjetik si të tillë, për të zgjidhur çështje territoriale apo çfarëdo në përgjithësi. Referendumi i parë që u zhvillua në BRSS ishte një referendum në mars 1991. Prandaj, të thuash se Krimeasit nuk u pyetën është spekulim. Meqenëse vendime të ngjashme të ngjashme në republikat e tjera kanë marrë gjithmonë pikërisht këtë rrugë, me vendim të autoriteteve, pa u mbështetur në ndonjë referendum apo rezolutë të kuvendeve popullore”.

Autoritetet ruse janë përpjekur vazhdimisht të kundërshtojnë çështjen e pronësisë së Krimesë. Në vitin 2014, kjo çështje ishte planifikuar të ngrihej me vendim të Dumës Shtetërore të Federatës Ruse. Kryetarja e Këshillit të Federatës Valentina Matvienko njoftoi një projekt-ligj për të zhvlerësuar vendimin për transferimin e Krimesë në Ukrainë në vitin 1954, në mënyrë që të “përputhet situata me ligjin ndërkombëtar dhe të rivendoset drejtësia historike”. Sidoqoftë, një dokument i tillë nuk u shfaq kurrë. Më pas ka pasur përpjekje që kjo çështje të zgjidhet nga ana ligjore. Por edhe ajo dështoi.

Në vitin 2015, Prokuroria e Përgjithshme Ruse, në përgjigje të një kërkese të deputetit Sergei Mironov, njoftoi se kishte kontrolluar ligjshmërinë e këtij vendimi. Departamenti arriti në përfundimin se vendimet e presidiumeve të Këshillave të Lartë të RSFSR dhe BRSS të miratuara në 1954 për transferimin e rajonit të Krimesë nga RSFSR në SSR të Ukrainës “nuk ishin në përputhje me kushtetutat e RSFSR dhe BRSS”. Megjithatë, “nuk është e mundur” të fillohet një padi për të pavlefshme dekretin, duke qenë se kundërshtimi i ligjit të ish-BRSS dhe kontrolli i kushtetutshmërisë së tij nuk bien në kompetencën e gjykatave ruse të juridiksionit të përgjithshëm, pranuan prokurorët.

Pas fillimit të një pushtimi në shkallë të plotë të Ukrainës, çështja e rishikimit të vendimit për transferimin e Krimesë në Ukrainë u shfaq përsëri në axhendën e autoriteteve të Krimesë. Transferimi i gadishullit në SSR të Ukrainës “krijoi një zinxhir paligjshmërie dhe ende mbetet baza për gjykime të paligjshme në lidhje me Krimenë”, tha Vladimir Konstantinov, kryetar i parlamentit rus të Krimesë.

“Ne u gjendëm në Ukrainë ilegalisht. Dhe kjo tezë e dukshme për ne duhet të vërtetohet. Nuk mjafton të flasim për të. Duhet të ketë një vendim të padiskutueshëm ligjor për këtë çështje. Është e nevojshme të përcaktohet, sipas ligjeve në fuqi në atë kohë (gjatë viteve sovjetike): Krimea iu transferua Ukrainës ligjërisht ose jo. Nëse do të transferohej ligjërisht, atëherë teza se ne përfunduam si pjesë e Ukrainës në kundërshtim me legjislacionin e sindikatave do të duhet të tërhiqet.”

Me ndihmën e vendimit të Gjykatës Kushtetuese ruse për statusin e Krimesë, Konstantinov shpreson të “forcojë pozicionin” e Rusisë në negociatat si pjesë e pushtimit të saj në shkallë të plotë të Ukrainës:

“Siç e shohim, çështja e një vendimi ligjor do të forcojë pozicionin tonë në negociatat me Perëndimin, të cilat gjithsesi do të zhvillohen herët a vonë. Dhe për komunitetin ndërkombëtar çështja e anulimit të vendimit të paligjshëm do të ketë një rezonancë mjaft të prekshme”.

Eksperti i së drejtës ndërkombëtare, doktori i drejtësisë, profesor Boris Babin e quan të rremë procesin e ardhshëm:

“Bashkëpunëtorët e Krimesë nuk duan një vendim nga “arbitrazhi i Krimesë”, por nga Gjykata e vërtetë Kushtetuese e Rusisë. Prandaj, në rastin e vitit 1954, gjithçka është më e ndërlikuar sesa, për shembull, në rastin e dëmtimit nga bllokada ujore e Krimesë, e cila, padyshim, nuk do të shkojë përtej “juridiksionit të Krimesë”. Këtu, kokat më të zgjuar të Moskës e kuptojnë rrezikun e krijimit të një precedenti. Në fakt, çështjet ligjore i shqetësojnë më së paku. Sepse 80-vjeçari i riemëruar Zorkin (Valery Zorkin – kreu i Gjykatës Kushtetuese të Rusisë) mund të përshkruajë diçka për Marsin. Pyetja është “precedent”. Sepse vetë Rusia mori territore të ndryshme nga fqinjët e saj në mesin e shekullit të kaluar dhe kjo, natyrisht, gjithashtu mund të “mbivlerësohet” përmes së njëjtës procedurë”.

Prandaj, beson eksperti, çështja e shqyrtimit aktual të kërkesës për statusin e Krimesë nga Gjykata Kushtetuese e Rusisë mbetet e hapur për momentin:

“Nëse do të ngrihet “çështja e vitit 1954” është ende e paqartë. Ky proces ka për qëllim ekskluzivisht propagandën dhe vetë-PR-në e Vladimir Konstantinov. Ky proces është e qartë se nuk mund të transferohet në planin real, duke përfshirë kundërpaditë hipotetike. Nëse Kremlini donte vërtet të sajonte disa “raste”, qartësisht nuk do t’i besohej Konstantinovit dhe “avokatëve të tij të shquar të Këshillit të Shtetit”.

Drejtori Ekzekutiv i Institutit të Politikës Botërore Evgeniy Magda beson se shqyrtimi i statusit të Krimesë nga gjykata ruse “nuk do të japë asnjë pasojë apo bazë” për ndryshimin e pozicionit të komunitetit ndërkombëtar për këtë çështje:

“Baza e së drejtës ndërkombëtare është pakthyeshmëria e ligjeve. Nëse dikush në Rusi përpiqet të vërë në dyshim legjitimitetin e vendimit për përfshirjen e Krimesë në Ukrainë, atëherë ata duhet të vënë në dyshim ligjshmërinë e transferimit të tokave etnike ukrainase në Rusi – Taganrog, rajoni i Belgorodit (tani territori rus) e kështu me radhë. Të gjitha këto vendime të njëanshme nuk kanë asnjë pasojë për komunitetin ndërkombëtar.”

Megjithatë, politologu nuk përjashton që Gjykata Kushtetuese e Rusisë mund të plotësojë kërkesat e paditësit në kuadrin e këtij procesi, bazuar në përshtatshmëri politike dhe qëllime propagandistike. Autoritetet ruse të Krimesë kanë njoftuar se janë duke përgatitur një proces gjyqësor në lidhje me statusin e gadishullit. Nuk dihet ende se kur do të dërgohet në Gjykatën Kushtetuese të Rusisë.

Kujtojmë se në shkurt 2014, njerëz të armatosur me uniforma pa shenja kapën ndërtesën e Verkhovna Rada të Republikës Autonome të Krimesë, Këshillin e Ministrave të Republikës Autonome të Krimesë, si dhe aeroportin e Simferopolit, vendkalimin e trageteve Kerç, dhe objekte të tjera strategjike dhe bllokuan veprimet e trupave ukrainase. Autoritetet ruse fillimisht refuzuan të pranonin se këta njerëz të armatosur ishin anëtarë të ushtrisë ruse. Presidenti rus Vladimir Putin më vonë pranoi se ishte ushtria ruse.

Më 16 mars 2014, një “referendum” për statusin e gadishullit, i panjohur nga shumica e vendeve të botës, u mbajt në territorin e Krimesë dhe Sevastopolit, si rezultat i të cilit Rusia përfshiu Krimenë në përbërjen e saj. As Ukraina, as Bashkimi Evropian dhe as Shtetet e Bashkuara nuk i njohën rezultatet e “referendumit”. Presidenti rus Vladimir Putin njoftoi më 18 mars “aneksimin” e Krimesë në Rusi.

Organizatat ndërkombëtare e njohën pushtimin dhe aneksimin e Krimesë si të paligjshme dhe dënuan veprimet e Rusisë. Vendet perëndimore kanë vendosur sanksione ekonomike. Rusia mohon aneksimin e gadishullit dhe e quan atë “rivendosje e drejtësisë historike”. Verkhovna Rada e Ukrainës shpalli zyrtarisht datën e fillimit të pushtimit të përkohshëm të Krimesë dhe Sevastopolit nga Rusia si 20 shkurt 2014.

Source link