Për herë të parë, zgjedhjet u mbajtën në rajonet ukrainase të aneksuara nga Rusia. Si votuan ukrainasit? Moska flet për “pjesëmarrje të lartë”.
Burime të DW me njohuri të dorës së parë të situatës tregojnë atasi u zhvillua procesi në Energodar, Berdyansk, rajoni Lugansk.
Vendet perëndimore i kanë quajtur të paligjshme “zgjedhjet” në pjesët e Ukrainës të aneksuara nga Rusia, por Moska ka raportuar tashmë një “pjesëmarrje të lartë” në “rajonet e reja” (kjo është ajo që Federata Ruse i quan pjesët e pushtuara të Zaporozhye, Rajonet Kherson, Donetsk dhe Lugansk të Ukrainës). Në të njëjtën kohë, burime të DW në rajonet Zaporozhye dhe Luhansk thonë se shumë ukrainas që mbetën të jetonin në territoret e aneksuara bënë gjithçka për të injoruar “zgjedhjet”. Emrat e të intervistuarve më poshtë janë ndryshuar për arsye sigurie.
Në territoret e pushtuara, ndryshe nga rajonet ruse, ku votimi u zhvillua nga 15 deri më 17 mars, procesi u intensifikua në fillim të javës. Nga 11 marsi, nxënësit e shkollave u transferuan në mësimin në distancë, shkollat u mbyllën për punën e komisioneve zgjedhore dhe zyrtarët e qeverisë, të shoqëruar nga ushtarakë të armatosur, filluan të shkojnë shtëpi më shtëpi për të mbledhur nënshkrime, thonë burimet për DW.
Energodar
Në Energodar, i cili ka qenë nën pushtimin rus që nga viti 2022, dhe fshatrat përreth, kjo qasje ndaj votimit u justifikua me masa sigurie – “për të mos krijuar radhë”, thotë Alexandra, një aktiviste publike dhe punonjëse e termocentralit bërthamor Zaporozhye. Ajo u largua nga qyteti në verën e vitit 2023, por mban kontakte të vazhdueshme me ata që mbetën. Sipas saj, pas përvojës së të ashtuquajturit “referendum për anëtarësimin” e rajonit në Federatën Ruse në vjeshtën e vitit 2022, vendasit prisnin të njëjtin presion gjatë “zgjedhjeve” të presidentit. Megjithatë, këtë herë gjithçka shkoi “më qetë”. Alexandra thotë:
“Miqtë e mi që jetojnë në pallate nuk ua hapën derën (përfaqësuesve të autoritetit) dhe nuk këmbëngulën si më parë gjatë “referendumit”, por thjesht vazhduan.
Sipas informacioneve të saj, shumë vendas janë mbyllur në shtëpi këto ditë dhe madje kanë fikur telefonat për të shmangur pjesëmarrjen në “zgjedhje”. Imazhi i mbështetjes u krijua nga “tifozët” e Rusisë, thotë ajo, të cilët “përpiqen të demonstrojnë dëshirën e tyre për të kënaqur presidentin dhe “autoritetet” aktuale.
Në kushtet e “zgjedhjeve” në shtëpi, parimi i fshehtësisë së votës nuk respektohej: shpesh ata që hapnin derën për anëtarët e komisionit filmoheshin. Këtë e konfirmojnë videot e qarkulluara në rrjetet sociale. Ishte e pamundur të prishej fleta e votimit në prani të njerëzve me automatikë në raste të tilla, thotë bashkëbiseduesi i botimit.
Mundësia për të votuar si në shtëpi ashtu edhe në qendrën e votimit u lejoi banorëve pro-rusë të votonin dy herë: sipas Alexandra, miqtë e saj thanë se nuk ishte mbajtur asnjë regjistrim i “votuesve”. Disa fletë votimi në territoret e pushtuara ndryshonin nga ato ruse në mungesë të hologramit dhe vulës; ato dukeshin sikur ishin “të shtypura në një printer”.
Berdyansk
Njerëzit fshihen dhe fqinjët po japin me qira, thotë Kristina, vendase e Berdyansk:
“Shumë nga miqtë e mi thjesht u larguan nga qyteti gjatë kësaj periudhe, sepse ka fqinjë që hapin dyert dhe raportojnë se kush fshihet në shtëpi. Disa thjesht mbyllën dyert. Ata madje fikën telefonat e tyre. Të gjithë janë të frikësuar.”
Christina punoi në sektorin publik dhe u largua nga vendlindja e saj e pushtuar në vjeshtën e vitit 2022, por ende ruan kontaktet me ata që mbeten atje. Ata filluan të shkonin nëpër shtëpi për të votuar masivisht në Berdyansk më 15 mars; para kësaj, nënshkrimet u mblodhën kryesisht në fshatrat përreth, gruaja thotë:
“Ata thonë se grupe prej dy civilësh dhe dy ushtarakësh të armatosur me automatikë ecnin nëpër qytet për të mbledhur nënshkrime në lista. Është e vërtetë se ato ishin të vjetruara – ata përfshinin edhe emrat e atyre që shitën apartamentin e tyre shumë vite më parë dhe u shpërngulën. Njerëzit thonë se janë sjellë (përfaqësuesit e komisioneve zgjedhore) me mirësjellje – fjalë për fjalë të bindur për të hapur dyert, pa detyrim, si gjatë “referendumit”.
Ajo nuk është në dijeni të rasteve të refuzimit për të votuar apo dëmtimit të fletëve të votimit, megjithëse është e bindur se kjo ishte e pamundur “nën kërcënimin e armëve” – ashtu si ruajtja e fshehtësisë së votimit. Njerëzit në rrugë u afruan gjithashtu me kërkesa për të votuar “për një të ardhme më të mirë”, thotë Christina:
“Nuk kam dëgjuar të kapë njeri, por thonë se ka qenë e vështirë të heqësh supet: e kanë ndjekur me taka, vetëm ata që ishin në lista kanë votuar në rrugë, përndryshe kanë kërkuar të marrin fletëvotim në mungesë. në qendrën e votimit për të votuar aty për aty, as që më pyetën nëse kisha pasaportë ruse”.
Në prag të votimit u intensifikua puna për riparimin e rrugëve dhe kulmeve të banesave. Christina nuk është në dijeni të ndonjë rasti të hapur të ryshfetit. Edhe pse, siç thonë burimet e saj, në një takim të pronarëve të bashkëpronësisë u njoftua se godina ku votuan më shumë banorë do të ishte e para që do të modernizohej:
“Para kësaj, në Berdyansk u sollën autobusë të rinj dhe në shtëpi u vendosën ashensorë të rinj, ata i mbajnë premtimet e tyre. Ata kryetarët e godinave që pranuan të bashkëpunonin, për këtë shkak u bënë presion banorëve. Por ka edhe nga ata që janë u detyrua të merrte pjesë në këto takime në mënyrë që shtëpia të mos i nënshtrohej dikujt tjetër, dhe ende shmang dorëzimin e detajeve për t’u përfshirë në regjistrat e Federatës Ruse”.
Sipas saj, në fillim të marsit, një bashkëpunëtor lokal i përfshirë në organizimin e zgjedhjeve u vra në Berdyansk dhe në disa zona të qytetit, veçanërisht në bulevardin Gaidar, u shfaqën fletëpalosje me kërcënime për bashkëpunëtorët e tjerë.
Rajoni i Luganskut
Një banore e një prej vendbanimeve të rrethit Starobelsky të rajonit të Luhanskut, Anna, në një bisedë me DW, vëren se “zgjedhjet” ishin më të qeta nga sa priste. Edhe pse nuk kishte qendra votimi në shkolla, fëmijët u transferuan sërish në mësim në distancë nga 11 marsi, “nga frika e provokimeve”. Sipas gruas, ata nuk ushtruan presion mbi ta për të votuar, madje edhe mbi punonjësit e një prej ndërmarrjeve shtetërore të Ukrainës të përvetësuara nga Federata Ruse. Por nuk është zakon të flitet për zgjedhje, sepse është e frikshme. Ajo tha:
“Nuk kishte asnjë fushatë të dukshme si e tillë. Kishte postera reklamues jo vetëm për Putinin. Dhe në ditën e heshtjes ata ishin të detyruar t’i hiqnin të gjitha.”
Ajo nuk vuri re ndonjë nxitim në qendrat e votimit dhe në ditët e zgjedhjeve kishte më pak njerëz në rrugë. Sipas vëzhgimeve të saj, ata shkonin me kuti votimi kryesisht në shtëpitë e njerëzve me lëvizshmëri të kufizuar; ata vinin, për shembull, te fqinji i saj:
Ai tha se nuk i kërkuan as mbiemrin apo dokumentet, ai firmosi dhe kaq. Nuk mbante syze, kështu që as nuk e kuptonte se për kë ka votuar.
Vetë gruaja nuk votoi, si shumica e miqve të saj. Por në prag dhe gjatë zgjedhjeve, njerëzit nuk diskutuan hapur nëse do të votonin dhe për kë saktësisht: “Përgjithësisht nuk është zakon të flitet për tema të tilla, përveç me aludime, sepse kanë frikë se do të heqin dorë. .”
https://www.youtube.com/watch?v=z3oK8WbdPts
Mendimet e njerëzve në territoret e pushtuara janë të përziera:
More Stories
Vizita e papritur e Olaf Scholz në Kiev (video)
Ku është “Linja Mannerheim” e Ukrainës?
Putin lavdëron Trumpin dhe kërcënon se do të godasë Kievin (video)